ในช่วงหลายปีที่ผ่านมานี้ เพื่อน ๆ คงเคยได้ยินคำว่า “Sustainability” กันใช่ไหม? ความสำคัญและกระแสมาแรงของ Sustainability หรือ “ความยั่งยืน” เริ่มต้นในปี 2015 เมื่อองค์การสหประชาชาติ (UN) และประเทศที่เป็นสมาชิกกว่า 193 แห่ง ได้ร่วมลงนามเห็นด้วยที่จะบรรลุเป้าหมาย Sustainable Development Goals (SDGs) พร้อมยกระดับประเด็นด้านความยั่งยืนให้เป็นวาระระดับโลก โดยมีเป้าหมายในการพัฒนาสังคม สิ่งแวดล้อมและเศรษฐกิจไปพร้อม ๆ กัน เพื่อให้แน่ใจว่าไม่มีประเทศไหนถูกทิ้งไว้ข้างหลัง ดังนั้น จึงไม่น่าแปลกใจ ถ้าในปัจจุบัน Sustainability กลายเป็นหนึ่งในสาขาเรียนยอดฮิตและมาแรงในทุกอุตสาหกรรม เพราะทุกประเทศทั่วโลก ตั้งแต่รัฐบาลจนถึงผู้ประกอบการรายย่อยก็เริ่มหันมาใส่ใจและค้นหาวิธีในการบรรลุเป้าหมายความยั่งยืนนี้ไปพร้อม ๆ กัน ในบทความนี้ พี่ ๆ Hands On จะมาแนะนำให้รู้จักการเรียนต่อ Sustainability ในแต่ละสายและแต่ละสาขาแยกย่อยว่าเขาเรียนอะไรกัน รวมทั้งหมด 7 สาย จะมีอะไรบ้าง ไปอ่านบทความนี้กันเลย!
ความยั่งยืนในสายธุรกิจ (Sustainability in Business)
สำหรับการเรียน Sustainability ในสายธุรกิจนั้นมีจุดมุ่งหมายเพื่อค้นหาวิธีการดำเนินธุรกิจใหม่ ๆ ที่จะสร้างความสมดุลกันระหว่างการสร้างกำไร (Profit) และผลกระทบที่เกิดขึ้นในสังคมและสิ่งแวดล้อม (Society and Environment Impacts) ตัวอย่างเช่น โรงงานผลิตสิ่งทอได้กำไรจากการขายสิ่งทอ แต่ผลกระทบที่เกิดขึ้นอาจจะเป็นมลพิษที่ถูกปล่อยสู่อากาศและแม่น้ำ ส่งผลกระทบต่อสุขภาพของผู้คนในละแวกนั้นโดยตรง นี่จึงเป็นหนึ่งในความท้าทายที่ภาคธุรกิจต้องเริ่มหันมาสนใจและหาบุคลากรที่มีความเชี่ยวชาญด้านความยั่งยืนมาช่วยแก้ไขปัญหา ดังนั้น สาย Sustainability ในธุรกิจ ผู้เรียนจะได้ทำความเข้าใจเกี่ยวกับทฤษฎี Sustainability พื้นฐานก่อน เช่น Triple Bottom Line , Corporate Social Responsibility (CSR) และ Shareholder value and ESG แล้วถึงจะค่อยเรียนเจาะลึก Business Practice อื่น ๆ เช่น Responsible Marketing, Sustainable Supply Chain Management และ Climate Finance เป็นต้น เมื่อจบการศึกษาแล้ว ผู้เรียนสามารถทำงานร่วมกับองค์กรใหญ่ ๆ เพื่อช่วยปรับโครงสร้างการดำเนินธุรกิจเพื่อลดผลกระทบเชิงลบได้ หรือทำธุรกิจส่วนตัวสาย Social Business หรือ Startup ก็ได้เช่นกัน
ความยั่งยืนในสายมาร์เก็ตติ้ง (Sustainability in Marketing)
Sustainability สายมาร์เก็ตติ้งเป็นหนึ่งในสายที่ค่อนข้างท้าทายในภาคธุรกิจและสังคมมาก เพราะถ้าหากไม่เข้าใจแนวทางและหลักการปฏิบัติอย่างแท้จริงแล้ว อาจจะถูกมองว่าเป็นการตลาดแบบ “Greenwashing” หรือ การทำโฆษณาเพื่อให้ผู้บริโภคเข้าใจผิดว่าบริษัทได้มีส่วนช่วยในกิจกรรมสร้างความยั่งยืนถึงแม้ว่ามันจะไม่มีอยู่จริง ซึ่งอาจจะส่งผลเสียต่อภาพลักษณ์องค์กรได้ ดังนั้น สายนี้มีขึ้นเพื่อให้นักการตลาดยุคใหม่สาย Sustainability ได้เข้าใจถึงแก่นแท้ของกลยุทธ์มาร์เก็ตติ้งที่สนับสนุนและขับเคลื่อนประเด็นความยั่งยืนจริง ๆ ส่งเสริมให้ผู้บริโภคมีเข้าใจเกี่ยวกับ Sustainability ผ่านการทำการตลาดที่ถูกต้อง ผู้เรียนจะได้ฝึกฝนการออกแบบ Marketing Campaign โดยมีโจทย์เป็นการช่วยแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อมและสังคมต่าง ๆ รวมถึงการประเมินและวัดผลของ Campaign นั้น ๆ อีกทั้งยังมีโอกาสทำงานร่วมกับ NGOs และหน่วยงานการกุศลต่าง ๆ อีกด้วย ตัวอย่างวิชาเรียนที่น่าสนใจ ได้แก่ Consumer Behaviour, Measuring Marketing Performance, Brand Strategy และ Marketing for Sustainable World
ความยั่งยืนในสายกฎหมาย (Sustainability in Law)
มาต่อกันที่ Sustainability สายวิชาการอย่างสายนิติศาสตร์กันบ้าง สิ่งแวดล้อมเป็นประเด็นหลักที่สำคัญสำหรับผู้เรียนสายนี้ ดังนั้น หลักสูตรและเนื้อหาส่วนใหญ่จะเกี่ยวกับกฎหมายและนโยบายสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติ ครอบคลุมตั้งแต่นโยบายการอนุรักษ์และการคุ้มครอง (Protection and Conservation) ตลอดจนถึงเรื่อง Human Rights และ Social Justice ผู้เรียนที่จบสาขานี้จะมีบทบาทสำคัญเป็นผู้กำหนดทิศทางกฎหมายที่ส่งเสริมความยั่งยืนในระดับ Domestic จนถึงระดับ International สามารถทำงานร่วมกับองค์กรเอกชนหรือภาครัฐก็ได้เช่นกัน เรียกได้ว่าเส้นทางการต่อยอดหลากหลายเลยทีเดียว ตัวอย่างวิชาที่น่าสนใจ ได้แก่ International Environmental Law, International Refugee Law, Law and Natural Resources, และ Water and Development เป็นต้น
ความยั่งยืนในสายนักพัฒนา (Sustainability in Development)
ใครที่สนใจงานสายสังคมและความยั่งยืนต้องเลือกเรียน Sustainability สาย Development Studies เลย เพราะสายนี้เปิดโอกาสให้ผู้เรียนได้ศึกษาทฤษฎีและแนวทางการจัดการปัญหาด้านสังคมที่มีจุดเชื่อมโยงกับความยั่งยืนและสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติที่เปลี่ยนไป เช่น ความไม่เท่าเทียมและปัญหาความยากจนที่เกิดจากสภาพภูมิอากาศที่เปลี่ยนแปลงไป หรือ การพลัดถิ่นฐานที่เกิดจากภัยพิบัติทางธรรมชาติ โดยผู้เรียนจะต้องทำความเข้าใจทั้งระบบเศรษฐกิจ การเมืองการปกครอง และ สังคมศาสตร์ เรียกได้ว่าเป็นหนึ่งในสาขาที่ Interdisciplinary สุด ๆ แนวทางการทำงานก็หลากหลายขึ้นอยู่กับความสนใจของแต่ละคน สามารถทำได้ร่วมกับหน่วยงานภาครัฐที่ดูแลสวัสดิการของคนในสังคม หรือ องค์กรระหว่างประเทศอย่าง United Nations หรือ Greenpeace ก็ได้เช่นกัน ตัวอย่างวิชาที่น่าสนใจ ได้แก่ Innovation and Economic Development, Sustainable Development, Decolonising Development และ Energy and Development
ความยั่งยืนในสายการท่องเที่ยว (Sustainability in Tourism)
การท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน (Sustainable Tourism) เป็นอีก Sector ที่กำลังเติบโตและได้รับความสนใจเป็นอย่างมาก เนื่องจากปัจจุบันนักท่องเที่ยวบางกลุ่มได้ตระหนักถึงผลกระทบเชิงลบที่เกิดขึ้นจากการท่องเที่ยวของตัวเอง จึงเลือกที่จะหันมาใช้บริการการท่องเที่ยวที่ช่วยสนับสนุนความยั่งยืนของชุมชนและสิ่งแวดล้อมแทน ดังนั้น การเรียน Sustainability สาย Tourism นั้น ผู้เรียนจะได้ศึกษาทักษะการจัดการบริหารธุรกิจการท่องเที่ยวโดยคำนึงถึงความยั่งยืนมากขึ้น เช่น ศึกษาวิธีการทำธุรกิจร่วมกับ Host Communities หรือ การจัดการกับ Waste Management Systems ร่วมถึงหา Innovative Solutions ที่จะช่วยลดผลกระทบเชิงลบต่าง ๆ โดยที่ธุรกิจของตัวเองยังต้องดำรงอยู่ได้ ตัวอย่างวิชาที่น่าสนใจ ได้แก่ Tourism Product Innovation, Tourism Operations, Crisis Management และ Niche Tourism
ความยั่งยืนในสายพลังงาน (Sustainability in Energy)
หนึ่งในสาย Sustainability ที่จะไม่พูดถึงไม่ได้เลยก็คือ สาย Renewable Energy หรือ พลังงานทดแทน นั่นเอง! โดยสายนี้สามารถแยกย่อยได้อีก ขึ้นอยู่กับสายอาชีพที่แต่ละคนสนใจ เช่น หากว่าอยากเป็นนักวิชาการก็สามารถเรียนปริญญาโทหลักสูตร Renewable Energy โดยตรงได้ หรือ ถ้าสนใจด้านวิศวกรรมศาสตร์ ก็เลือกเรียนเป็นหลักสูตร Sustainable Engineering ที่จะได้เจาะลึกเกี่ยวกับการผลิตพลังงานหมุนเวียนและการสร้างเทคโนโลยีและนวัตกรรม Clean Technology ในอุตสาหกรรมต่าง ๆ หรือเลือกเรียนหลักสูตรเฉพาะ เช่น Mining Engineering (วิศวกรรมศาสตร์เหมืองแร่) ก็จะได้เรียนทั้งแนวทางปฏิบัติงาน การสำรวจ การวางแผน การสกัดและขุดเจาะโดยคำนึงถึงผลกระทบทางธรรมชาติและชุมชน วิชาหลัก ๆ ที่น่าสนใจในสาย Energy ได้แก่ Safety and Risk Management, Sustainable Energy Technologies and Innovation และ Subsurface Energy Storage แต่ถ้าเป็นหลักสูตรวิศวกรรมศาสตร์วิชาเรียนก็จะแยกย่อยไปตามสายพลังงานที่ตนเองเลือก
หลักสูตรความยั่งยืน (Sustainability in general)
มาถึงลำดับสุดท้ายกันแล้ว ถ้าเพื่อน ๆ ยังไม่รู้ว่าจะเรียนเจาะลึกไปที่สายไหน สามารถเลือกเรียนเป็นหลักสูตรปกติที่ศึกษาครอบคลุมทุกทฤษฎี แนวคิดและแนวทางปฏิบัติทั้งหมดที่เกี่ยวข้องกับ Sustainability ได้ ข้อดีของการเรียนสายนี้คือ ผู้เรียนจะมีความเข้าใจในความสัมพันธ์ของสิ่งแวดล้อม (Environment) สังคมมนุษย์ (Society) และ ระบบเศรษฐศาสตร์ (Economy) อย่างลึกซึ้งและสามารถนำไปประยุกต์ใช้ได้กับโปรเจกต์ที่ตัวเองทำอยู่ หรือ สายงานอื่น ๆ ที่สนใจได้ ตัวอย่างรายชื่อหลักสูตรที่น่าสนใจจากมหาวิทยาลัยที่ Hands On เป็นตัวแทน ได้แก่ Master of Sustainability Leadership และ Master of Science in Sustainability จากมหาวิทยาลัย Arizona State University หรือ MSc Sustainability จาก The University of Edinburgh
เป็นอย่างไรกันบ้างกับการเรียนต่อ Sustainability ทั้ง 7 สาย น่าสนใจและน่าเรียนสุด ๆ ไปเลยใช่ไหม? โดยรวมแล้ว การศึกษาเกี่ยวกับความยั่งยืนในแต่ละสาขาแยกย่อยนั้นมีจุดมุ่งหมายเดียวกันก็คือ การสร้างความสมดุลกันระหว่างสิ่งแวดล้อม สังคมมนุษย์ และ ระบบเศรษฐศาสตร์ เพื่อให้แน่ใจว่าทรัพยากรที่มีอยู่ในปัจจุบันนั้นเพียงพอต่อทุกชีวิตทั้งในตอนนี้และในอนาคต สิ่งที่แตกต่างกันมีเพียงแค่แนวทางปฏิบัติของแต่ละสายเท่านั้นเอง สุดท้ายนี้ พี่ ๆ Hands On หวังว่าบทความนี้จะเป็นประโยชน์ต่อน้อง ๆ หรือ เพื่อน ๆ ที่สนใจเรียนต่อต่างประเทศในสาขา Sustainability และจะแนะนำหลักสูตรปริญญาโทที่น่าสนใจไว้ให้ หากใครมีคำถามหรือต้องการรายละเอียดหลักสูตรและการสมัครเรียนเพิ่มเติม สามารถกรอกฟอร์มด้านล่างเพื่อติดต่อพี่ ๆ Hands On ได้เลย
ตัวอย่างหลักสูตรที่น่าสนใจสาย Sustainability
- MSc Sustainability and Consultancy จาก University of Leeds
- Masters in Marketing (Sustainable Marketing) จาก University of Reading
- LLM Environmental Law and Sustainable Development จาก SOAS University of London
- MSc Environment and Sustainable Development จาก University College London
- MSc Renewable Energy จาก Cranfield University
- Master of Mining Engineering จาก University of New South Wales
- Master of Engineering (Mining) จาก University of Adelaide
